Carla Power. If Oceans were ink. An unlikely friendship and a journey to the heart of islam. Holt, 2015
Er is een, overwegend Amerikaans, genre nonfictieboek: een schrijver gaat een jaar lang iets raars doen. Hij wordt bijvoorbeeld professioneel scrabbelaar, hij begint als een gek zijn geheugen te oefenen, hij gaat alle regels uit de bijbel letterlijk navolgen. (Alle drie deze boeken heb ik gelezen.)
If oceans were ink, dat eind vorig jaar in allerlei lijstjes van de bete non-fictieboeken stond, hoort ook bij dit genre. Een vrij prototypische Amerikaanse liberal vrouw gaat een jaar lang met een sheikh in Oxford in Engeland de Koran bestuderen.
Wat bij het genre hoort is dat je dan natuurlijk een beetje verandert. De scrabbelaar en de geheugenkunstenaar worden een soort kampioenen, de man van de bijbelregels ontdekt zijn joodse zelf. Dus ontdekt Carla Power dat er toch ook heus een heleboel spiritueels zit in de Koran.
Het is natuurlijk te prijzen in een tijd waarin er zo overspannen over de islam wordt gedaan dat iemand zich er eens in verdiept. Mij is in ieder geval duidelijk dat de islamisering waar sommige mensen zo bang voor zijn in zekere zin lang niet ver genoeg gaat. Dat als wij in het westen – inclusief de meeste moslims hier – wat meer over de volle breedte en diepte van de islam zouden weten, een heleboel problemen zouden zijn opgelost.
We weten bijvoorbeeld dat veel van die jongens die naar Syrië reizen of hier bij ons terroristische aanslagen plegen, nauwelijks kennis hebben van de Koran. Ja, ze hebben via Amazon The Quran for Dummies binnengehaald, ze hebben wat websites gesurfd, maar langdurig gestudeerd en gediscussieerd met een echte geleerde hebben ze niet. Anders was er vanzelf wel meer nuance in hun denken geslopen.
Maar toch voelde ik me heel ongemakkelijk bij Powers boek, dat uiteindelijk toch ook zo'n genreboek is, en dat dan gecombineerd met ook weer een soort Quran for Dummies, zij het dan niet van de gewelddadige soort maar de spirituele – Power vergelijkt de houding van haar sheikh zelfs met mindfulness.
Het boek wordt naar mijn smaak ook wel wat geplaagd door exotisme. Het begint al met de unlikely friendship uit de ondertitel. Waarom is de vriendschap tussen een liberal en een sheikh uit een conservatieve traditie zo unlikely? Power maakt nogal wat van de kwestie vrouwen in de islam, maar uit de confrontatie komt vervolgens vooral aan de orde hoe genuanceerd het denken van de sheikh zou zijn (hij erkent dat vrouwelijke geleerden altijd een rol hebben gespeeld in de traditie, hij vindt dat vrouwen ook moeten kunnen leren, al vindt hij ook dat zij verantwoordelijk moeten zijn voor het huishouden), maar onder andere doordat Power dat op geen enkele manier tegenover haar eigen denken zet, doordat je over dat denken eigenlijk niets te weten komt, krijg je het gevoel dat het allemaal vooral exotisch is, wat die sheikh vindt. Niet zo bedreigend exotisch als sommige mensen denken, maar desalniettemin exotisch.
Ik heb dit boek gekocht omdat ik denk dat het nodig is dat niet alleen de moslims verder islamiseren, maar dat ook wij niet-moslims wat meer zouden moeten weten en begrijpen van die godsdienst waarover zoveel wordt beweerd. Uit dit boek ben ik niet veel wijzer geworden; het blijft daarvoor te veel steken in het genre: de islam als professioneel scrabble.
If oceans were ink, dat eind vorig jaar in allerlei lijstjes van de bete non-fictieboeken stond, hoort ook bij dit genre. Een vrij prototypische Amerikaanse liberal vrouw gaat een jaar lang met een sheikh in Oxford in Engeland de Koran bestuderen.
Wat bij het genre hoort is dat je dan natuurlijk een beetje verandert. De scrabbelaar en de geheugenkunstenaar worden een soort kampioenen, de man van de bijbelregels ontdekt zijn joodse zelf. Dus ontdekt Carla Power dat er toch ook heus een heleboel spiritueels zit in de Koran.
Het is natuurlijk te prijzen in een tijd waarin er zo overspannen over de islam wordt gedaan dat iemand zich er eens in verdiept. Mij is in ieder geval duidelijk dat de islamisering waar sommige mensen zo bang voor zijn in zekere zin lang niet ver genoeg gaat. Dat als wij in het westen – inclusief de meeste moslims hier – wat meer over de volle breedte en diepte van de islam zouden weten, een heleboel problemen zouden zijn opgelost.
We weten bijvoorbeeld dat veel van die jongens die naar Syrië reizen of hier bij ons terroristische aanslagen plegen, nauwelijks kennis hebben van de Koran. Ja, ze hebben via Amazon The Quran for Dummies binnengehaald, ze hebben wat websites gesurfd, maar langdurig gestudeerd en gediscussieerd met een echte geleerde hebben ze niet. Anders was er vanzelf wel meer nuance in hun denken geslopen.
Maar toch voelde ik me heel ongemakkelijk bij Powers boek, dat uiteindelijk toch ook zo'n genreboek is, en dat dan gecombineerd met ook weer een soort Quran for Dummies, zij het dan niet van de gewelddadige soort maar de spirituele – Power vergelijkt de houding van haar sheikh zelfs met mindfulness.
Het boek wordt naar mijn smaak ook wel wat geplaagd door exotisme. Het begint al met de unlikely friendship uit de ondertitel. Waarom is de vriendschap tussen een liberal en een sheikh uit een conservatieve traditie zo unlikely? Power maakt nogal wat van de kwestie vrouwen in de islam, maar uit de confrontatie komt vervolgens vooral aan de orde hoe genuanceerd het denken van de sheikh zou zijn (hij erkent dat vrouwelijke geleerden altijd een rol hebben gespeeld in de traditie, hij vindt dat vrouwen ook moeten kunnen leren, al vindt hij ook dat zij verantwoordelijk moeten zijn voor het huishouden), maar onder andere doordat Power dat op geen enkele manier tegenover haar eigen denken zet, doordat je over dat denken eigenlijk niets te weten komt, krijg je het gevoel dat het allemaal vooral exotisch is, wat die sheikh vindt. Niet zo bedreigend exotisch als sommige mensen denken, maar desalniettemin exotisch.
Ik heb dit boek gekocht omdat ik denk dat het nodig is dat niet alleen de moslims verder islamiseren, maar dat ook wij niet-moslims wat meer zouden moeten weten en begrijpen van die godsdienst waarover zoveel wordt beweerd. Uit dit boek ben ik niet veel wijzer geworden; het blijft daarvoor te veel steken in het genre: de islam als professioneel scrabble.
Reacties