Tom Lanoye. Revue Lanoye. Fillipica (polemische replieken). Amsterdam: Prometheus, 2016.

In een van de stukken in dit boek verklaart Tom Lanoye dat Gerrit Komrij altijd een voorbeeld voor hem is geweest.

Verhip.

Ik geloof dat ik dat nog nooit had gezien, en misschien ook nooit zou hebben gezien wanneer Lanoye het zelf niet had onthuld. Maar nu hij het zelf had gezegd, zag ik ineens her en der Komrijaanse zinnen: 'Newspeak en satire, ze zijn nooit veraf in Engeland." En ook die titel, en vooral de ondertitel ("Fillipica (polemische replieken)"), klinken die niet ook een beetje als de dode meester?

Maar eerlijk gezegd lopen de verschillen toch wel in het oog. Waar Komrij ook in zijn politiek-maatschappelijke stukken toch vooral een krullendraaier was – laten we eerlijk zijn, je leest die stukken toch niet om hun diepe inzicht maar vooral om de geestige manier waarop hij deze of gene te kijk zet –, zijn Lanoyes stukken vaak helemaal niet zo polemisch, maar vaak redelijk doorwrochte beschouwingen.

Neem het stuk dat dit weekeinde ook in NRC Handelsblad verscheen, waarin hij het cordon sanitaire dat in de Vlaamse politiek al decennia bestaat rondom Vlaams Belang verdedigt tegen Nederlandse critici. Goed, er staan een paar geestige sneren in naar de noorderburen benevens wat andere kwinkslagen, maar het is alles bij elkaar toch vooral een zeer behartenswaardige analyse van de verschillen waarmee in Vlaanderen zelfs een nationalist als Bart De Wever begrijpt dat je nare partijtjes niet, nooit aan de macht moet laten, zelfs niet een klein beetje, en het Nederlandse gehannes dat er nu al tien jaar voor zorgt dat een groot deel van het politieke bedrijf draait rondom een fanatieke malloot. Hij draait het mes in het hart van de Nederlandse lezer drie keer om: wat staan jullie nu te doen alsof er met die PVV te discussiëren valtt? Hij doet dat in een briljante stijl. Maar hij doet meer dan Komrij: hij railleert niet, hij zegt iets werkelijks, hij geeft een echt en (in ieder geval voor mij) nieuw inzicht.


Reacties

liz zei…
Mee eens. Lanoye (ooit moest ik mij behoorlijk in zijn werk verdiepen vanwege een te houden interview in een vorig leven) een originele, erudiete geest met doorwrochte meningen, Komrij, nee, eigenlijk niet
Anoniem zei…
Het is natuurlijk Filippica en niet Fillipica.

De schoolmeester

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.