Gerrit Krol. De chauffeur verveelt zich. Amsterdam: Querido, 2013 (1973).
Het gevoel dat ik krijg als ik Gerrit Krol lees, is moeilijk onder de woorden te brengen. Er zit een toon in die zinnen die me ergens raakt waar andere schrijvers me niet raken. Het is net alsof er meer resoneert bij die zinnen dan bij die van veel andere schrijvers.
Misschien komt het doordat Krol een van de eerste schrijvers was van wie ik heel veel las. Maar er zit ook meer in. Sympathiek is de hoofdpersoon van dit boek – die Gerrit Krol heet – niet. Hij is nogal seksistisch, zoals geloof ik alle mannen in al Krols boeken, en nogal egocentrisch, nors en in zichzelf gekeerd. Een paar keer beweert hij dat hij zo goed is in het beschrijven van gevoelens, maar tegelijkertijd maakt hij duidelijk dat hij die gevoelens verder nauwelijks toont (hij kan niet huilen) of heeft. En toch voel je je (ik me) al snel helemaal binnen in die schrijver zitten.
De boeken die hij schrijft zijn de boeken van over vijftig jaar, zegt hij een paar keer. Inmiddels zijn we 43 jaar verder, maar ik geloof dat de tijd nu wel wat vaart moet gaan maken, want ik heb niet de indruk dat Krol nog enorm veel gelezen wordt.
Dat is wel heel onterecht. Het verhaal is best te volgen en tegelijkertijd wordt er in dit boek (net als bijvoorbeeld in Het gemillimeterde hoofd) diep nagedacht over de vraag wat een afbeelding precies is, wat een beschrijving. Wanneer kun je zeggen dat je iets precies beschreven hebt? Krol probeert niet alleen een roman te schrijven, hij verdient tegelijkertijd zijn geld als computerprogrammeur – iemand wiens teksten de wereld niet alleen heel nauwkeurig beschrijven maar ook veranderen.
Tegelijkertijd loopt zijn leven, ondanks al dat gebeschrijf af en toe behoorlijk uit de hand. Die gevoelens die hij zo goed kan beschrijven vormen eigenlijk een onderstroom die hij nauwelijks begrijpt; zijn gevoelens voor vrouwen heeft hij in ieder geval niet onder controle. Tegelijkertijd merk je dat van die gevoelens natuurlijk indirect toch weer alleen uit de geschriften.
En verder is Krol natuurlijk de ongekroonde koning van de beschrijving van een onderwerp dat je verder in de literatuur nauwelijks tegenkomt: dat van de kantoorbaan. Alleen in de eerste roman van Houellebecq ontdek je een soortgelijke sfeer, af en toe. Wat een schrijver!
Misschien komt het doordat Krol een van de eerste schrijvers was van wie ik heel veel las. Maar er zit ook meer in. Sympathiek is de hoofdpersoon van dit boek – die Gerrit Krol heet – niet. Hij is nogal seksistisch, zoals geloof ik alle mannen in al Krols boeken, en nogal egocentrisch, nors en in zichzelf gekeerd. Een paar keer beweert hij dat hij zo goed is in het beschrijven van gevoelens, maar tegelijkertijd maakt hij duidelijk dat hij die gevoelens verder nauwelijks toont (hij kan niet huilen) of heeft. En toch voel je je (ik me) al snel helemaal binnen in die schrijver zitten.
De boeken die hij schrijft zijn de boeken van over vijftig jaar, zegt hij een paar keer. Inmiddels zijn we 43 jaar verder, maar ik geloof dat de tijd nu wel wat vaart moet gaan maken, want ik heb niet de indruk dat Krol nog enorm veel gelezen wordt.
Dat is wel heel onterecht. Het verhaal is best te volgen en tegelijkertijd wordt er in dit boek (net als bijvoorbeeld in Het gemillimeterde hoofd) diep nagedacht over de vraag wat een afbeelding precies is, wat een beschrijving. Wanneer kun je zeggen dat je iets precies beschreven hebt? Krol probeert niet alleen een roman te schrijven, hij verdient tegelijkertijd zijn geld als computerprogrammeur – iemand wiens teksten de wereld niet alleen heel nauwkeurig beschrijven maar ook veranderen.
Tegelijkertijd loopt zijn leven, ondanks al dat gebeschrijf af en toe behoorlijk uit de hand. Die gevoelens die hij zo goed kan beschrijven vormen eigenlijk een onderstroom die hij nauwelijks begrijpt; zijn gevoelens voor vrouwen heeft hij in ieder geval niet onder controle. Tegelijkertijd merk je dat van die gevoelens natuurlijk indirect toch weer alleen uit de geschriften.
En verder is Krol natuurlijk de ongekroonde koning van de beschrijving van een onderwerp dat je verder in de literatuur nauwelijks tegenkomt: dat van de kantoorbaan. Alleen in de eerste roman van Houellebecq ontdek je een soortgelijke sfeer, af en toe. Wat een schrijver!
Reacties