Rob Wijnberg. De nieuwsfabriek. Hoe media ons wereldbeeld vervormen. Amsterdam: De Bezige Bij, 2013.

We zijn verslaafd aan nieuws, zegt Rob Wijnberg, de jonge ex-hoofdredacteur van nrc.next. We merken het misschien niet, dat het een verslaving is, er wordt bijzonder weinig over de verslaving geschreven, maar ondertussen nemen heel veel mensen toch maar iedere dag vele uren van nieuws tot zich: korte, kleine, geselecteerde berichtjes over dingen die er 'gebeurd' zijn (een politicus heeft zich versproken in de media, een beroemdheid is uit mekaar met een andere beroemdheid, ergens wordt een besluit genomen op een conferentie) en die samen pretenderen de wereld te weerspiegelen.

Die ongebreidelde nieuwsconsumptie is om een aantal redenen ook nog slecht voor ons. Nieuws geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid omdat het zich noodzakelijkerwijs concentreert op negatieve incidenten en de grote lijnen buiten beschouwing laat. Op een zeker moment vergelijkt Wijnberg het met snoep: bommetjes van 'lege' calorieën die snel in het bloed worden opgenomen en je daardoor een lekker gevoel geven maar uiteindelijk niet gezond zijn.

Dat is allemaal heel interessant en het is ook allemaal heel prettig opgeschreven, zoals alles wat van Wijnberg komt. Het is tegelijk ook wel erg duidelijk geschreven vanuit het perspectief van de producent van al dat lekkers: het standpunt van de consument – dat Wijnberg toch ook moet kennen – wordt nauwelijks toegelicht. Waarom is dat nieuws dan precies zo verslavend? Wat is er zo lekker aan een knuistjevol weetjes over wat er in Syrië gebeurd en wat Jan Smit daar precies van vindt? Kijk, dát vind ik nou een interessante vraag. (Ik kijk helaas nooit naar Pauw & Witteman, maar de beschrijvingen die Wijnberg ervan maakt, vind ik afschrikwekkend genoeg. Waarom trekt dat dan toch zoveel kijkers?)

Bovendien eindigt Wijnberg zijn boek met een serie ideeën over hoe het nieuws precies beter gemaakt kan worden, interessanter, serieuzer. Dat klinkt toch vooral als de chips-fabrikant die ontdekt heeft dat de mensen dik worden van zijn chips. Omdat het buiten zijn wereldbeeld of mogelijkheden valt om dan maar helemaal op te houden met het produceren van dikmakers, in plaats daarvan het idee krijgt dat je ook biologische aardappelen kunt nemen en die op een verantwoorde manier kunt schillen en snijden en de schijfjes in gezonde olie kunt bakken en het geheel overdekken met, niet te veel, zeezout. Dat zal wel wat duurder zijn en daardoor misschien maar een kleine groep liefhebbers van de betere snack trekken, maar dat moet dan maar.

Maar wat zou mensen bewegen om een gezondere snack te willen eten?

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.