Niccolò Ammaniti. Io e te. Einaudi, 2010.

Wat zijn de problemen van onze tijd? Als je antwoord wilt op die vraag, kun je bijvoorbeeld naar de tv kijken. Je krijgt dan de indruk dat een belangrijke kwestie is welke tv-persoonlijkheid boos is  op welke andere tv-persoonlijkheid. Je kunt ook de krant lezen en denken dat het gaat om het klimaat en de eurocrisis. Of je kunt de boeken lezen van, pakweg, Niccolò Ammaniti, en inzien dat het eigenlijk gaat om de totale liefdeloosheid in de gezinnen.

Om daar meer over te zeggen, ga ik nu even een paar dingen verklappen, maar niet alles. Lorenzo, de hoofdpersoon van Io e te is een licht autistisch jongetje dat zich in de nesten heeft gewerkt doordat hij zijn moeder heeft willen laten geloven dat hij op school heel populair is en dat hij zelfs is uitgenodigd voor een skivakantie. Omdat zijn moeder zo blij is, durft hij dan niet meer toe te geven dat die uitnodiging maar verzonnen is. Hij verschuilt zich dan de hele vakantie in een kelder onder het appartementencomplex waar hij met zijn ouders woont, voor een deel van de tijd met zijn verslaafde halfzus die vol haat is tegen hub gezamelijke vader.

De liefdeloosheid spat van de pagina's af. Zo verkeert de lezer (ik in ieder geval) bladzijden lang in de veronderstelling dat de ouders van Lorenzo wel gescheiden zullen zijn, vanwege de kille en afstandelijke manier waarop ze over elkaar praten, maar gaandeweg kom je erachter dat de vader juist de moeder van halfzus Olivia verlaten heeft voor de moeder van Lorenzo. Die laatste is dan weliswaar autistisch, maar blijkt nog de enige te zijn met een soort menselijk gebaar - als het in ieder geval menselijk mag heten om je oude, door iedereen verlaten oma in het ziekenhuis een tijdje te vermaken met een verhaal over een dood en verderf zaaiend minirobotje.

Halfbroer en -zus delen dan weliswaar enkele dagen in een kelder, dagen waarvan je in ieder geval voor Lorenzo zou hopen dat ze hem gevormd hebben (de achterflap suggereert dat ook). Maar ook die hoop wordt de bodem ingeslagen: uit een appendix blijkt dat Lorenzo zijn halfzus daarna nooit meer gezien heeft tot ze toen jaar later aan een overdosis overleed.  

Io e te is een mooi boek, vooral als je van harde waarheden houdt. We leven allemaal in een kelder, die we weliswaar volgestouwd hebben met chocola en artisjokkenhartjes en computerspelletjes, maar waarvandaan we van onze medemensen niet meer dan wat voorbijtrekkende schaduwen zien. 

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.