Ralph Ellison. Invisible Man. Truly-free.org, 2009 (1952)

-
Ralph Ellison. Invisible Man Wie zou er een getalenteerde zwarte jongen uit het zuiden willen zijn in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw? De verteller van dit boek niet — en dan is het jammer dat hij zwart is, en talent heeft, en in de verkeerde tijd geboren is. Hij krijgt een beurs om op een goed liberal arts college te studeren, maar daarvoor moet hij wel eerst op een vernederende manier fysiek knokken met een aantal andere jongens. Hij komt op die school, en wordt met alle egards behandeld, tot hij net een keer teveel zelf een beslissing neemt. Hij komt in New York uiteindelijk terecht bij een communistische groepering omdat hij zo goed kan spreken, maar ook daar wordt hem gaandeweg duidelijk dat het zijn 'broeders' er niet om te doen is dat hij zelf denkt. Teleurgesteld wordt hij 'onzichtbaar' en trekt zich terug in zijn hol onder de grond om dit boek te schrijven.

Uit wat ik op internet om dit boek heen gelezen heb, maak ik op dat er heftige discussie is geweest over de vraag of dit nu een zwart boek is. Volgens mij hebben allebei de partijen ongelijk: het boek neemt een concrete persoon met zijn concrete problemen, in dit geval een zwarte persoon met zijn zwarte problemen, maar de onzichtbaarheid waar hij onder lijdt is uiteindelijk die van iedereen. Je zou net zo goed kunnen zijn dat dit boek gaat over de problemen van mensen die goed kunnen speechen, want daar gaat het net zo goed over. De wereld hangt aan hun lippen, en toch kent de wereld hen niet.

Die onzichtbaarheid heeft iets pathetisch, vind ik. Natuurlijk wordt de hoofdpersoon steeds weer teleurgesteld, en natuurlijk neemt niemand hem serieus. Maar om je dan terug te trekken en jezelf onzichtbaar te verklaren, dat gaat nu wel weer wat ver, of in ieder geval: niemand heeft er iets aan. Daar komt bij dat hij af en toe toch heus voor iemand zichtbaar is geweest, of in ieder geval voor een persoon: zijn eerste hospita in New York, die hij verlaat zodra hij voor de communisten kan gaan werken. Was dat toch geen teken van hoop?

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

-
Afbeelding
Met een vertaling van Ton Naaijkens. Dit is het verslag van een mislukking. Paul Celan is een groot dichter die ook in Nederland gerespecteerde liefhebbers heeft, en door een van hen, de hoogleraar Duits en vertaalwetenschap Ton Naaijkens, in het Nederlands is vertaald. Celans verhaal - dat van een Duitstalige Roemeense Jood die na de oorlog het Duits opnieuw moest uitvinden om een glimp de verschrikkingen op te kunnen schrijven - is indrukwekkend, en zijn Verzamelde gedichten zijn in het Nederlands ongehoord prachtig opgeschreven. Maar het boek ziet er ook uit als een brok geblakerd beton, en het is me niet gelukt om er doorheen te breken. Ik begrijp niet wat ik als lezer verondersteld wordt te doen met een gedicht als: Das umhergestossene Immer-Licht, lehmgelb, hinter Planetenhäupten Erfundene Blicke, Seh- narben, ins Raumschiff gekerbt, betteln im Erden- münder. (Het alle kanten op gestoten steeds licht, leemgeel, achter planetenhoofden. Bedachte blikken, kijk- krasse
Meer lezen

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

-
Afbeelding
Vertaling: Huub Beurskens, Anneke Brassinga, Tsead Bruinja, e.a.. 'I celebrate myself' is de eerste regel van Walt Whitman's beroemde bundel Leaves of Grass uit 1855, die een paar jaar geleden, toen de bundel inmiddels 150 jaar oud was, in het Nederlands vertaald werd door 22 dichters. 'Ik bejubel mijzelf' is bijvoorbeeld de vertaling van de eerste regel, gemaakt door Anneke Brassinga. Ik bejubel mijzelf? Daaruit blijkt weinig uit de rest van de bundel, dat eerder een viering is van zichzelf, en dan vooral als zichzelf als een van de vele, vele, vele voorbeelden van hoe prachtig en groot en wijds en gevarieerd is. Whitman viert zichzelf, omdat hij leeft en daarmee deel kan hebben aan alles wat er is. Als Brassinga de enige vertaler was geweest, was die eerste regel misschien een reden geweest om het boek snel in een hoek te gooien: hier is iemand aan het woord die iets anders leest dan ik. Maar nu weet je dat er nog 21 kansen zijn, en lees je door. De mooiste vert
Meer lezen

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.

-
Afbeelding
  Jaguarman  is misschien wel het meest ambitieuze boek dat er dit jaar verschenen is. Raoul de Jong probeert er geloof ik niets minder in dan de zin van het leven te doorgronden.  Hij doet dat door een zoektocht naar de wortels van zijn vader – een Surinaamse man, die Raoul nauwelijks gekend heeft en nauwelijks kent –, en dat op twee niveau's: door een reis te maken naar Suriname, op zoek naar Jaguarman,  een mythische voorouder van zijn vader, die zichzelf in een jaguar kon veranderen; en later door zeven dagen in zijn Rotterdamse appartement in retraite te gaan volgens de regels van de winti.  Maar hij wil in Suriname niet alleen zijn vader of de jaguarman leren kennen, maar het leven zelf. Hij lijkt veel meer aangetrokken tot het regenwoud dan tot de stad, zoals hij ook meer aangetrokken lijkt tot de caraïben en de marrons dan tot de creolen. Hoe leef je samen met die wilde, op het eerste gezicht zo wrede natuur? Maar het boek wil nog meer zijn, een beschrijving van de geschied
Meer lezen