Philip Roth. I married a communist. New York: Vintage, 1999 (1998)

Philip Roth. I married a communist. New York: Vintage, 1999 (1998) Ira Ringold is een communist die ook wil leven, een jongen van eenvoudige afkomst die in de jaren veertig trouwt met de filmster Eve Frame, en een verhouding begint met de vriendin van haar dochter. Die zelf acteert en beroemd wordt, maar zijn afkomst niet verloochent en die altijd bewondering blijft houden voor zijn steile communistische vriend Johnny O'Day. Maar het einde is onontkombaar: het huwelijk met Eve strandt, en onder invloed van haar glamour-vrienden publiceert zij een boek waarin ze beweert dat Ringold een belangrijke schakel is in een communistisch complot om de Amerikaanse amusementsindustrie in handen te krijgen. Ringold wordt zo een van de eerste slachtoffers van het McCarthy-tijdperk.

Op internet heb ik wat oude recensies van dit boek gelezen, waarin de nadruk erg wordt gelegd op het feit dat niet lang voordat dit boek verscheen de ex van Philip Roth een boek publiceerde over hun mislukte huwelijk. I married a communist zou een in rancune gedrenkte afrekening zijn.

Die recensenten hebben dit boek heel anders gelezen dan ik. Natuurlijk zijn er overeenkomsten met wat Roth gebeurde, maar ik zie helemaal niet waar die rancune uit blijkt. Eve komt er helemaal niet zo slecht vanaf in dit boek — er wordt duidelijk gemaakt dat het boek vooral geschreven wordt door de familie Grant met wie ze bevriend is om de ambitie van meneer Grant om Republikeins parlementariër te worden meer kansen te geven. En bovendien is het verhaal hier zo duidelijk ingebed in de communistenjacht uit de jaren veertig en vijftig dat het volkomen losraakt van wat de auteur zelf kan zijn gebeurd.

In plaats daarvan vinden we weer allerlei thema's van Roth, zoals de moeilijke zoektocht naar identiteit en de onontwarbare kluwen van fantasie en werkelijkheid. Natuurlijk heeft Roth naar dat boek van zijn ex-vrouw verwezen; maar het lijkt bijna of de weinig begripvolle reactie van die recensenten zélf uit een boek van Roth komt: ze zien alleen de buitenkant, maar kennen de lui daarom nog niet.

I married a communist vormt samen met American Pastoral en The human stain een soort trilogie waarin Roth's alter ego Nathan Zuckermann verhalen vertelt over verschillende perioden in de Amerikaanse geschiedenis. Volgens veel kenners is dit misschien het minst van de drie en wie weet hebben de kenners daar gelijk in. Maar dat komt dan vooral doordat die andere twee zo weergaloos zijn. Vooral het einde van I married a communist, waarin alles rondom Ira Ringold nog net iets verschrikkelijker blijkt te zijn geweest dan je dacht, en je merkt dat je allerlei aanwijzingen daarvoor in de loop van het verhaal gemist hebt, is prachtig.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.